بیماری‌ها و مشکلات زیادی دستگاه گوارش و کبد را مورد حمله قرار می‌دهند. برخی از این عارضه‌‌ها در مراحل اولیه خود درمان می‌شوند اما بعضی دیگر تا پایان زندگی همراه فرد هستند. در بدترین شرایط، انواع بیماری های گوارشی و کبد می‌توانند تهدیدی برای زندگی بیمار باشند و عمر او را از زندگی کوتاه کنند.
برای مثال، کبد چرب به عنوان مرگی خاموش شناخته می‌شود که به صورت تدریجی فرد را از پا در می‌آورد. اما اگر بیمار به سرعت اقدام به درمان کبد چرب خود کند، عملاً توانسته جانش را نجات دهد. به‌هرروی، بریم ببنیم بیمارهای گوارشی و کبد شامل چه مواردی هستند.
انواع بیماری های کبد
بسیاری از مسائل می‌توانند بر کبد تأثیر بگذارند. در اینجا نگاهی به برخی از این مسائل می‌اندازیم:
هپاتیت
هپاتیت عفونت ویروسی کبد است. این بیماری باعث التهاب و آسیب کبدی می‌شود و عملکرد کبد را آن گونه که باید دشوار می‌کند. همۀ انواع هپاتیت‌ها مسری هستند اما می‌توان با واکسیناسیون برای نوع A و B یا انجام اقدامات پیشگیرانه دیگر از جمله تمرین رابطه جنسی ایمن، خطر را کاهش داد.
شرایط خود ایمنی
شرایط خود ایمنی شامل حمله سیستم ایمنی به سلول‌های سالم بدن است. چندین بیماری خود ایمنی وجود دارند به شرح زیر هستند:
- هپاتیت خود ایمنی: این وضعیت باعث می‌شود سیستم ایمنی بدن به کبد حمله کند و منجر به التهاب شود. در صورت عدم درمان، می‌تواند منجر به سیروز و نارسایی کبدی شود.
- سیروز صفراوی اولیه (PBC): این بیماری در نتیجه آسیب به مجاری صفراوی در کبد ایجاد می‌شود و باعث جمع شدن صفرا خواهد شد. سیروز صفراوی اولیه می‌تواند منجر به سیروز نهایی و نارسایی کبدی شود.
- کلانژیت اسکلروزان اولیه: این شرایط التهابی باعث آسیب تدریجی مجاری صفراوی می‌شود. مجاری صفراوی سرانجام مسدود شده و باعث جمع شدن صفرا در کبد می‌شوند. این بیماری می‌تواند منجر به سیروز یا نارسایی کبدی شود.
شرایط ژنتیکی
چندین بیماری ژنتیکی که از والدین به ارث می‌رسند نیز می‌توانند بر کبد تأثیر بگذارند، این بیماری‌ها شامل موارد زیر هستند:
- هموکروماتوز: باعث ذخیره بیشتر آهن در بدن می‌شود. این آهن در اندام‌های شما از جمله کبد باقی می‌ماند. در صورت عدم مدیریت، می‌تواند منجر به آسیب در مدت زمان طولانی شود.
- بیماری ویلسون: باعث می‌شود کبد مس را به جای آزاد کردن در مجاری صفراوی جذب کند. در نهایت، ممکن است کبد بیش از حد آسیب ببیند تا بتواند مس بیشتری را در خود ذخیره کند. سپس از طریق جریان خون عبور کرده و سایر قسمت‌های بدن از جمله مغز را مورد حمله قرار می‌دهد.
- کمبود آنتی تریپسین آلفا -1: هنگامی رخ می‌دهد که کبد نتواند به اندازه کافی آلفا -1 آنتی تریپسین تولید کند، پروتئینی که به تجزیه آنزیم در بدن کمک می‌کند. این وضعیت می‌تواند باعث بیماری ریه و همچنین بیماری کبدی شود.
بیماری کبد چرب
تجمع چربی در کبد منجر به بیماری «کبد چرب» شود. این بیماری به دو نوع زیر تقسیم می‌شود:
- بیماری کبد چرب الکلی که ناشی از مصرف زیاد الکل است.
- بیماری کبد چرب غیر الکلی که توسط عوامل دیگری مانند تغذیه غیر سالم ایجاد می‌شود.
بدون کنترل، هر دو نوع بیماری کبد چرب می‌توانند باعث آسیب کبدی، منجر به سیروز و نارسایی کبدی شود. رژیم غذایی و سایر تغییر در سبک زندگی اغلب می‌توانند علائم را بهبود ببخشد و به درمان کبد چرب کمک کنند.
سرطان کبد
سرطان‌های کبد ابتدا در کبد ایجاد می‌شوند. اگر سرطان از جاهای دیگر بدن شروع شود و سپس به کبد گسترش یابد، آن را «سرطان ثانویه کبد» می‌نامند. متداول‌ترین نوع سرطان کبد، کارسینوم سلول کبدی است که تمایل دارد به صورت چندین رشته کوچک سرطانی در کبد ایجاد شود.
بیماری سیروز
سیروز به زخم‌هایی گفته می‌شود که از بیماری‌های کبدی و سایر دلایل آسیب کبدی مانند اختلال در مصرف الکل حاصل می‌شود. فیبروز سیستیک و سفلیس نیز ممکن است منجر به آسیب کبدی و در نهایت سیروز شود. در مراحل اولیه، سیروز اغلب با پرداختن به علت اصلی قابل درمان است. اما بدون کنترل ممکن باعث مرگ شود.
نارسایی کبدی
نارسایی مزمن کبدی معمولاً وقتی اتفاق می‌افتد که قسمت قابل توجهی از کبد آسیب دیده و نمی‌تواند به درستی کار کند. به طور کلی، نارسایی کبدی مربوط به بیماری کبد و سیروز به آهستگی اتفاق می‌افتد و در ابتدا ممکن است هیچ علائمی نداشته باشید. اما با گذشت زمان علائم زیر را نشان می‌دهد.
- زردی
- اسهال
- گیجی
- خستگی و ضعف
- حالت تهوع
انواع بیماری های گوارشی
در بین انواع بیماری های گوارشی و کبد، ما مشکلات مربوط به کبد را توضیح دادیم، حال به‌سراغ بیماری های گوارشی می رویم:
سنگ صفرا
سنگ صفرا رسوبات سخت شده مایع گوارشی است که در کیسه صفرا ایجاد می‌شود. سنگ‌های صفراوی تحت شرایط زیر تشکیل می‌شوند:
- وجود مقدار زیاد کلسترول در صفرا
- خالی نشدن کیسه صفرا
- وجود علائم سنگ کیسه صفرا
- درد در ناحیه فوقانی شکم
- استفراغ
- درد بین تیغه‌های شانه
بیماری ریفلاکس معده به مری
این اتفاق زمانی رخ می‌دهد که اسید معده به مری باز می‌گردد. افراد مبتلا به آسم در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به بیماری ریفلاکس معده قرار دارند. این بیماری بیشتر بعد از غذا یا شب اتفاق می‌افتد. علائم ریفلاکس معده به مری به شرح زیر هستند:
- سوزش سردل
- حالت تهوع
- مشکل یا درد هنگام بلع یا تنفس
- درد در قفسه سینه
- درد در ناحیه فوقانی شکم
بیماری کرون
این یک بیماری التهابی روده است که باعث التهاب دستگاه گوارش می‌شود. بیماری کرون می‌تواند بر روی هر قسمت از دستگاه گوارش تأثیر بگذارد اما بیشتر در قسمت ایلئوم انتهایی که ابتدای روده بزرگ و انتهای روده کوچک را به هم متصل می‌کند، تأثیر خواهد گذاشت.
علائم بیماری کرون به شرح زیر هستند:
- خونریزی از رکتوم
- درد شکم
- تب
- کاهش وزن
- رفتار
- سرکوب کننده سیستم ایمنی
- مسکن‌های موضعی
- عمل جراحی
سندرم روده تحریک پذیر
این عارضه روده بزرگ را تحت تأثیر قرار می‌دهد و علائم ممکن است در افراد مختلف متفاوت باشد. برخی از داروها، غذاها و شرایط استرسی عاطفی می‌توانند باعث این بیماری شوند.
علائم سندرم روده تحریک پذیر عبارتند از:
- گرفتگی شکم و درد
- یبوست
- تغییر در عادات روده
- نفخ شکم
بیماری سلیاک
این یک واکنش ایمنی در برابر خوردن گلوتن است، پروتئینی که در چاودار، گندم و جو وجود دارد. اگر به این بیماری مبتلا هستید، خوردن گلوتن باعث ایجاد پاسخ ایمنی در روده کوچک می‌شود که به روده کوچک آسیب می‌رساند و از جذب برخی مواد مغذی جلوگیری می‌کند.
علائم بیماری سلیاک در کودکان شامل موارد زیر است:
- یبوست
- درد شکم
- کاهش وزن
- استفراغ
- نفخ شکم
علائم بیماری سلیاک در بزرگسالان عبارتند از:
- از دست دادن استخوان
- تشنج
- افسردگی
- خستگی
- کم خونی
کولیت زخمی
این یک بیماری التهابی روده است که باعث ایجاد زخم‌های طولانی مدت و التهاب در دستگاه گوارش می‌شود که بر روده بزرگ و روده کوچک تأثیر می‌گذارد.
علائم کولیت اولسراتیو شامل موارد زیر هستند:
- گرفتگی شکم
- خون در مدفوع
- اسهال
برای طرح سؤالات بیشتر و ارتباط نزدیک با پزشکان متخصص، تماس با پزشک در سامانه رسا تجربه‌ای متفاوت است! دسترسی آسان در هر زمان، ایجاد فضای خصوصی و بهره‌مندی از پزشکان مجرب، بخشی از فواید و ویژگی‌های استفاده از بستر ارتباط تلفنی با پزشک در سامانه رِسا هستند.