درد شدید در ناحیه مقعد که حتی کارهای روزمره را هم دشوار می کند، مهمترین نشانه ی شقاق است. این بیماری شایع در ظاهر یک زخم ساده است، اما در واقع این زخم حاصل فشار و اسپاسم شدید در عضله ی مقعدی است و خود به خود درمان نمیشود.
در ادامه این صفحه به تمامی سوالات شما در مورد اینکه شقاق چیست؟ چه علت و علائمی دارد؟ چگونه درمان میشود و یا آیا روش درمان غیر جراحی دارد یا خیر؟ پاسخ خواهیم داد.
شقاق چیست؟
بیماری شقاق یا فیشر، یکی از بیماریهای آزار دهنده مقعدی است. این بیماری در ایجاد زخم، ترک یا بریدگی در لبه ی خارجی مقعد ایجاد میشود. این زخم می توان در مخاط مقعد باشد و یا ممکن اس عمق زخم به حدی زیادی شود که پوست و عضله ی مقعد را هم برش دهد.
انواع شقاق مقعد
شقاق مقعد بر حسب شدت بیماری به دو دسته زیر تقسیم میشود:
- شقاق حاد : شقاق در ابتدا زخم کوچیک تری است، بنابراین درد کمتری داشته و بیمار علائم خفیف تری را تجربه می کند. معمولاً شقاق تا هفته سوم از نوع حاد است. اما در طی این مدت درمان نشود، به نوع مزمن تبدیل میشود.
- شقاق مزمن : شقاق مزمن زخم عمیق تری داشته و به همان نسبت هم علائم شدیدترین دارد. در این حالت بیمار بسیار شدیدی را تجربه می کند و عمق زخم هم به عضله ی مقعدی می رسد.
علت
علت بیماری شقاق فشار و اسپاسم شدید در مقعد است. از عواملی که باعث ایجاد فشار در مقعد می شوند؛ عبارتند از :
- یبوست و اسهال مزمن
- بارداری
- زایمان
- رابطه مقعدی
- کهولت سن
- اضافه وزن
- مدت طولانی نشستن
- عوارض بیماریهای کرون، سرطان روده و یا بیماری های مقاربتی
علائم
از آنجایی که مقعد مملو از پایانه های عصبی است، هر آسیبی می تواند درد بسیار شدیدی را ایجاد کند. به همین علت هم هست که شقاق درد بسیار شدیدی را ایجاد می کند.
- درد شدید مقعدی
- سوزش و خارش
- خونریزی
- مشاهده زخم طولی در مقعد
- قرمزی و التهاب اطراف دریچه مقعدی
عوارض
هرچقدر دیرتر برای درمان اقدام کنید، درد شدیدتری را احساس خواهید کرد. این بیماری ممکن است، انجام کارهای روزمره را نیز برای شما دشوار کند. یکی دیگر از عوارض این بیماری کم خونی است.
تشخیص
تشخیص این بیماری از طریق معاینه چشمی انجام میشود. در صورت لزوم و یا تشخیص علت شقاق ممکن است، پزشک انجام آنوسکوپی، سیگموئیدوسکوپی و کولونوسکوپی را نیز تجویز کند.
درمان شقاق
وقتی برای درمان شقاق به پزشک مراجعه می کنید،ابتدا سعی می کند با کمک درمان های خانگی و دارو این بیماری را رفع کند. اما در صورتی که در طی 2 هفته شقاق ترمیم نشود، باید برای جراحی آماده شوید!
در ادامه به بررسی کامل روشهای درمان شقاق می پردازیم:
درمان شقاق با لیزر
بهترین روش غیر جراحی، سرپایی و با تاثیر گذاری فوری، لیزر شقاق است. لیزر را می توانید در مطب پزشک و بدون نیاز به بیهوشی انجام دهید. فقط در صورت لزوم ممکن است به بیمار بی حسی موضعی تزریق شود.
در این روش تمام مراحل جراحی توسط لیزر انجام میشود، بنابراین شقاق با کمترین آسیب و بدون اینکه عوارضی ایجاد کند، درمان میشود. لیزر می توانید اسپاسم و فشار شدید داخل عضله را رفع کند، بنابراین بیمار به محض انجام لیزر شاهد تاثیر گذاری چشمگیر آن در کاهش درد هستند. بعد از انجام عمل هم نیازی به بستری نیست و میتوانید به منزل و یا حتی محیط کار باز گردید.
از دیگر مزایای درمان با این روش می توانیم به این موارد اشاره کنیم:
- درمان سرپایی
- بدون درد و خونریزی
- هزینه مناسب
- تاثیرگذاری سریع و کاهش سریع درد
- دوره نقاهت کوتاه
- ترمیم سریع زخم
- نتیجه گیری قطعی با انجام یک بار لیزر
درمان خانگی
درمانهای خانگی با رفع یبوست می توانند به کنترل و درمان شقاق حاد کمک کنند. اگر در طی 2 هفته با رعایت این نکات بهبودی حاصل نشد، باید با پزشک در مورد درمان بیماری مشورت کنید.
- مصرف فیبر : فیبر ماده ای غیر قابل تجزیه در بدن است که می تواند حجم مدفوع را افزایش دهد و از این طریق به دفع راحت تر مدفوع و درمان یبوست کمک ویژه ای نماید. برای دریافت فیبر کافی باید مصرف انواع میوه ها، سبزیجات و غلات در رژیم غذایی خود بگنجانید.
- نوشیدن آب : آب و مایعات کافی می توانند مدفوع را نرم کرده و به دفع راحت تر مدفوع کمک کند. حداقل در طول روز 8 لیوان آب بنوشید.
- ورزش : ورزش حرکت روده را تنظیم و از یبوست جلوگیری می کند. برای تاثیرگذاری حداقل 30 دقیقه در روز ورزش کنید.
- زیاد نشینید: از نشستن های طولانی مدت پرهیز کنید حداقل هر یک ساعت از جای خود بلند شوید و چند قدم راه بروید.
- کمپرس سرد : اگر شقاق درد شدیدی را ایجاد کرده است، میتوانید با کمپرس سرد این درد را کاهش دهید. از قرار دادن یخ به صورت مستقیم روی مقعد خودداری کنید. چند تکه یخ را درون کیسه ای پلاستیکی قرار دهید و بر روی مقعد قرار دهید.
- دارو ها : مصرف برخی دارو ها می تواند به درمان شقاق کمک کند. پماد تتراسایکلین، نیتروگلیسیرین و ام جی از پماد هایی هستند که برای درمان این بیماری توصیه میشوند.
جراحی شقاق
جراحی شقاق از روشهای قدیمی درمان این بیماری است، که به علت ایجاد عوارض متعدد مدتهاست که دیگر پزشکان انجام آن توصیه نمی کنند. برای جراحی شقاق پزشکان یک برش عمیق در عضله ی مقعدی ایجاد می کنند. از آنجایی که عضله ی مقعدی وظیفه کنترل دفع مدفوع و گاز روده را بر عهده دارد، و عضله ی حساسی است، هر اشتباهی در طی جراحی می تواند به این عضله آسیب زده و باعث بی اختیاری شود.
برای انجام جراحی شقاق باید به بیمارستان مراجعه کنید، جراحی تحت بیهوشی در بیمارستان انجام میشود و باید حداقل یک شب قبل و یک شب بعد از جراحی را در بیمارستان حضور داشته باشید.
از عوارض این جراحی می توانیم به این موارد اشاره کنیم:
- درد و خونریزی شدید
- پرداخت هزینه بیشتر
- خطر بی اختیاری در کنترل مدفوع و گاز روده
- خطر عفونت زخم
- طولانی شدن زمان ترمیم زخم
- آسیب مقعد و خطر تنگی مقعد
- بستری در بیمارستان
- تحمل عوارض داروی بیهوشی
پیشگیری
- مصرف فیبر بیشتر برای جلوگیری و درمان یبوست
- نوشیدن آب
- ورزش و فعالیت بدنی
- رعایت بهداشت
- پرهیز از زور زدن در توالت
- پرهیز از زیاده روی در شستشوی مقعد
- درمان سریع یبوست و اسهال