آیا تا به حال نام بره موم به گوشتان خورده و یا از خواص بره موم آگاه شده‌اید؟ شاید شما نیز در دسته کسانی هستید که به تازگی با بره موم آشنا شده و در مورد خواص بی نظیر آن کنجکاو هستید. صد البته که این ماده و خواص طبی و مفید آن در چند دهه اخیر مورد توجه بسیار بالایی از طرف مردم و همینطور جامعه پزشکی قرار گرفته است. این موضوع محققان را بر آن داشته که در کشف فواید و تحقیق بر روی این ماده شگفت انگیز تمرکز بسیاری خرج داده و البته این تحقیقاتشان تا به امروز نیز ادامه داشته است
توصیه می کنیم در این مقاله با ما همراه باشید تا به اتفاق هم، با خواص بره موم و ماهیت آن آشنا شویم.
بره موم چیست؟
این ماده که نام دیگرش چسب زنبور عسل است، یک محصول منحصر به فرد از زنبور عسل است. زنبورها از بره موم به عنوان یک محافظ برای جلوگیری از ورود بیماری به داخل کندو استفاده می‌کنند.
بره موم چگونه به وجود می‌آید؟
در ابتدا زنبور های کارگر شیره و صمغ را از جوانه‌های درختان مخروط و صنوبر جمع آوری کرده سپس آن را با آنزیم‌های بزاغی خود و موم مخلوط می کنند.
جالب است بدانید که در گذشته نیز استفاده از این ماده، برای معالجات طبی گوناگون مرسوم بوده و قدمت آن به ۳۵۰ سال قبل از میلاد حضرت مسیح بر‌می‌گرد.
اکنون اگر می خواهید بدانید که کارایی این ماده در چیست و زنبور ها چرا آن را تولید می‌کنند. در جواب این سوال شما می توان گفت: زنبورها از این ماده به عنوان یک محافظ برای جلوگیری از ورود بیماری به داخل کندو استفاده می‌کنند. این ماده دیواره‌های داخلی کندو را نرم کرده و همچنین در تولید عسل نیز مورد استفاده زنبور عسل است. این ماده کندو را برای زنبور عسل ضد عفونی کرده و آن را تبدیل به بستری مناسب برای تولید عسل می نماید.
از آنجایی که بره موم در دهانه ورودی کندوی عسل تعبیه میشود، لذا همانند یک فیلتر طبیعی عمل کرده و به گونه‌ای بسیار جالب پس از ورود زنبورها به داخل کندو عمل ضد عفونی را انجام می‌دهد. بدیهی است که این موضوع، از ورود هر گونه میکروبی توسط زنبور کارگر به داخل کندو، جلوگیری خواهد کرد.
در مورد ترکیبات آن باید گفت که رزینی است و بره موم خاصیت آنتی اکسیدانی دارد. البته که همین ویژگی نیز موجب ایمنی زایی این ماده میشود.
همچنین این ماده می‌تواند به علت داشتن تاثیر ضد باکتریایی، در بهبود بیماری هایی مانند التهاب لثه، زخم‌های عفونی ذات الریه، انواع عفونت های موضعی، عفونت مهبل و بیماری عفونی معده و … نیز کارساز باشد و همچنین از تکثیر ویروس آنفولانزا و مانند آن نیز جلوگیری کند که ما در ادامه‌ی این مقاله برخی از مهمترین بیماری هایی که از گذشته تا به امروز، در درمانشان از خواص بره موم یاری جسته‌اند را نام خواهیم برد
تا به امروز به طور تقریبی حدود ۳۰۰ ترکیب متعدد از بره موم شناسایی شده است
موارد استفاده بره موم در طب قدیم
چنان‌که گفته شد بره موم خاصیت ضد باکتریایی و ضدعفونی کنندگی دارد. خواص بره موم در همان ابتدا توجه طب قدیم را نیز به خود جلب کرده و در درمان بیماری های بسیاری مورد استفاده قرار می‌گرفته است. از جمله این بیماری‌ها، جراحات و زخم‌ها و همچنین سرماخوردگی بوده‌است.
جالب است بدانید که حتی مصریان باستان نیز برای مومیایی کردن اجساد خود، ار این ماده سود جسته‌اند.
ترکیبات بره موم
تا به امروز به طور تقریبی حدود ۳۰۰ ترکیب متعدد از بره موم شناسایی شده است. اما اساسی ترین اجزای این ترکیب بیانگر این است که این ماده از مواد مومی، روغن عصاره ای، موم زنبور عسل، قند، آمینو اسید، ویتامین، پروتئین، اسیدهای فنولی، ترپن‌ها و فلاونوئیدها تشکیل شده است
البته خوب است به این نکته اشاره شود که ترکیب تشکیل دهنده چسب زنبور به عوامل متعددی نیز بستگی دارد، که موقعیت جمع آوری آن توسط زنبور عسل، فصل، و زمان جمع آوری از جمله آن موارد می‌باشند. مثلا در نواحی معتدل نیمکره‌ی شمالی، زنبورها در فصل تابستان به جمع آوری این ماده اقدام می‌کنند.
البته بره موم ها از نظر کیفی تفاوت چندانی با یکدیگر ندارند زیرا مرجع جمع‌آوری در مورد گل‌هایی مورد استفاده‌ی زنبورها یکسان است و همچنین هیچ تفاوتی نیز بین زنبورهای یک ناحیه با ناحیه‌ی دیگر وجود ندارد و اگر هم تفاوتی وجود داشته باشد ارتباطی با کیفیت محصول تولید شده در یک ناحیه نسبت به ناحیه‌ی دیگر ندارد. امروزه خواص بره موم می‌تواند به درمان بسیاری از بیماری‌ها کمک قابل توجهی کند
خواص بره موم
تا به اینجا با ماهیت و ساختار بره موم، و طریقه به وجود آمدن آن آشنا شدیم. همچنین دریافتیم که این ماده نه تنها در دوران ما بلکه از سالهای بسیار دور، موارد استفاده طبی و موثری را داشته است.
اکنون طبق آشنایی مختصری که در ارتباط با آن کسب کردیم، وقت آن رسیده که به خواص بره موم در طب امروز بپردازیم.
موارد استفاده این ماده در طب امروز بسیار متنوع است و امروزه خواص بره موم می‌تواند به درمان بسیاری از بیماری‌ها کمک قابل توجهی کند.
ضد میکروب و باکتری
همانگونه که اشاره کردیم، بره موم دشمن میکروب‌ها و باکتری هاست. لذا در تمام مواردی که بیماری ناشی از باکتری و میکروب یا ویروس باشد، با آن مقابله می‌کند. همچنین این ماده می‌تواند ضد آلرژی عمل کرده و اگر فرد دچار آلرژی باشد، پس از استفاده میتوان بیماری اش را کنترل یا متوقف کرد.
سرطان و شیمی درمانی
یکی دیگر از مهمترین خواص بره موم، جلوگیری از التهاب است. همانطور که گفته شد حتی در گذشته نیز این ویژگی را مد نظر قرار داده و در درمان بیماری های التهابی از آن استفاده می‌کردند. همچنین از بره موم و و اجزای پلی فنولی آن میتوان در شیمی درمانی و در نتیجه درمان سرطان نیز استفاده کرد که البته تحقیقات مربوطه در این زمینه، در مرحله مطالعه و آزمایش است.
اما تا همین مرحله نیز محققان متوجه خواص بره موم در ارتباط با متوقف کردن رشد سلول‌های سرطانی شده‌اند. بنابراین امروزه از این ماده، برای درمان انواع سرطان ها کمک می‌گیرند
درمان زخم ها
از دیگر خواص بره موم، این ماده‌ی شگفت انگیز طبیعی، میتوان به خاصیت کلاژن سازی آن اشاره کرد. اینکه در گذشته نیز برای درمان زخم‌ها از این ماده استفاده می‌کردند نیز گواه همین خاصیت است. و امروزه نیز علاوه بر آن در درمان‌های طبی، ترمیم و زیبایی پوست، کمک شایانی داشته است.
استحکام استخوان ها
همچنین این ماده چگالی مغز استخوان‌ها را بالا می‌برد و در نتیجه این موضوع موجبات استحکام استخوان‌ها فراهم میشود و این موضوع استخوان‌ها را در برابر شکستگی بیش از پیش مقاوم می‌سازد.
تنظیم فشار خون
نکته‌ی دیگری که در مورد خواص بره موم باید مد نظر قرار داد، ویژگی تنظیم فشار خون است. البته خرید بره موم اصل و عصاره گیری شده نیز اهمیت بالایی دارد چرا که بره موم تقلبی یا عصاره گیری نشده می تواند باعث بروز مشکلات گوارشی گردد.
درمان مشکلات کبدی
این ماده آنزیم های فشار خون را کاهش داده و بهبود این بیماری را شدت می‌بخشد. همچنین با کمک آن میتوان کبد را پاکسازی کرده و از آنجایی که بیماری‌های کبدی خود زمینه ساز بسیاری بیماری‌های دیگر‌اند، نمیتوان نقش مهم این ماده را در بهبود بیماری‌های کبدی و در ادامه آن جلوگیری از بروز بسیاری از بیماری های دیگر که کبد بیمار، زمینه ساز آن است، نادیده گرفت.
کنترل دیابت
طی تحقیقاتی که در زمینه کنترل دیابت با استفاده از خواص بره موم انجام گرفته است، دانشمندان متوجه شده‌اند که این ماده می‌تواند تا حد قابل توجهی در بدن انسولین طبیعی تولید کرده و به درمان دیابت کمک کند. البته در تاثیر بهبود دیابت توسط این ماده نباید خاصیت کاهش دهندگی قند را نیز نادیده گرفت که هر دو مورد دست به دست هم داده و این محصول را تبدیل به یکی از روش های درمانی بیماری دیابت کرده است.
بهبود رماتیسم
یکی دیگر از بیماری هایی که با استفاده از خواص بره موم میتوان به بهبودش کمک کرد، بیماری رماتیسم است. از آنجایی که بره موم ضد التهاب است، درد مفاصل ناشی از التهاب را در این بیماری کاهش داده و در صورت استفاده، در بهبود این بیماری نیز تاثیر بسیار زیادی دارد.
منابع :
https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1319562X1830189X
https://ahoota.com/treatment-of-cancer-with-propolis/
https://www.webmd.com/vitamins/ai/ingredientmono-390/propolis